Η Ομάδα
Η ιδέα της δημιουργίας του άτλαντα προήλθε από τον Θωμά Μαλούτα με αφορμή τις ευνοϊκές προϋποθέσεις που δημιουργούσε η πρόθεση του Ιδρύματος Ωνάση να στηρίξει μια τέτοια προσπάθεια στο πλαίσιο του προγράμματος Reactivate Athens.
Την επιμέλεια ανέλαβαν οι Θωμάς Μαλούτας και Σταύρος Σπυρέλλης, με τον δεύτερο να αναλαμβάνει, εκτός των άλλων, τη βασική ευθύνη των χαρτογραφικών αναπαραστάσεων για το σύνολο σχεδόν των κεφαλαίων, καθώς και την εναρμόνιση του πολύ πλούσιου ευρύτερου συνοδευτικού υλικού με τη βοήθεια του Μάρκου Καλοφωλιά. Σημαντική συνεισφορά είχε ο Βασίλης Παπαδόπουλος (http://www.itis.gr/) στον οποίο οφείλεται η δομή και το εικαστικό ‘στήσιμο’ του ιστοτόπου.
Στους συγγραφείς των λημμάτων περιλαμβάνονται ώριμοι/-ες και νέοι/-ες επιστήμονες πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων με έργο για την Αθήνα, πολλοί από τους οποίους είχαν συμβάλει και στον άτλαντα του 2000 (Κοινωνικός και Οικονομικός Άτλας της Ελλάδας. Οι Πόλεις). Επιδίωξη αποτελεί ο κατάλογος των συγγραφέων να διευρυνθεί σημαντικά στο εγγύς μέλλον.
Στην περίοδο που αρχίζει με την ανάρτηση του πρώτου πυρήνα του άτλαντα στο διαδίκτυο, το έργο της μεγέθυνσης και διεύρυνσής του (αξιολόγηση και επιμέλεια των νέων λημμάτων) αναλαμβάνει μια ευρύτερη Συντακτική Επιτροπή αποτελούμενη από τους Βασίλη Αράπογλου, Νίκο Καραδημητρίου, Δημήτρη Μπαλαμπανίδη, Ίριδα Πολύζου και Ιωάννη Σαγιά.
Επιμελητές
Θωμάς Μαλούτας
Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Διετέλεσε Διευθυντής του Ινστιτούτου Αστικής & Αγροτικής Κοινωνιολογίας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (EKKE) (2001-2012), Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (1991-2009) και Γενικός Γραμματέας Έρευνας & Τεχνολογίας (2015-2016). Το έργο του αφορά τις κοινωνικές δομές στις μεγάλες πόλεις και τις μεταβολές τους κατά την περίοδο της παγκοσμιοποίησης. Επικεντρώνεται σε ζητήματα κοινωνικού διαχωρισμού σε συνάρτηση με τα στεγαστικά και ευρύτερα προνοιακά συστήματα, κυρίως στη Νότια Ευρώπη και, ιδιαίτερα, στην Αθήνα.
Σταύρος Σπυρέλλης
Ερευνητής Γ’ στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών) και επιστημονικός συνεργάτης του εργαστηρίου Géographie-cités του CNRS. Έχει εργαστεί ως διδάσκων – ερευνητής στη Γαλλία και την Ελλάδα. Aπόφοιτος του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου με μεταπτυχιακές σπουδές στο πανεπιστήμιο “Université Paris I: Panthéon-Sorbonne”. Το 2013 παρουσίασε την διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Κοινωνικοί διαχωρισμοί στον μητροπολιτικό χώρο της Αθήνας. Οικονομικοί παράγοντες και σχολικά ζητήματα» (Université Denis Diderot, Paris VII). Το ερευνητικό του έργο επικεντρώνεται στην ανάλυση και αποτύπωση ζητημάτων κοινωνικού, οικονομικού και εκπαιδευτικού διαχωρισμού στον χώρο, ιδιαίτερα στην μητροπολιτική περιοχη της Αθήνας.
Συντακτική επιτροπή
Βασίλης Αράπογλου
Καθηγητής με γνωστικό αντικείμενο “Αστική κοινωνιολογία, κοινωνικές ανισότητες και αποκλεισμοί” στο τμήμα κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης. Πτυχιούχος του τμήματος οικονομικής επιστήμης του ΟΠΑ. Μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο και στο LSE, όπου εκπόνησε και τη διαδακτική διατριβή του. Διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης του ΕΚΚΕ, του ΙΜΕΠΟ, του Ινστιτούτου Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού, του ΙΟΒΕ και του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ και επισκέπτης ερευνητής στο European Institute Hellenic Observatory LSE και στο OpenSpace Research Centre του Ανοικτού Πανεπιστημίου στο Η.Β. Το έργο του εστιάζεται στην ανάλυση των κοινωνικών ανισοτήτων, της πολλαπλής αποστέρησης, του στεγαστικού διαχωρισμού και της εγκατάστασης των μεταναστών στα αστικά κέντρα και σε συγκριτικές προσεγγίσεις των αστικών και κοινωνικών πολιτικών στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α.
Ιφιγένεια Δημητράκου
Μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο εργαστήριο Κοινωνικής και Πολιτισμικής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Διδάκτορας Πολεοδομίας και Αστικών Πολιτικών (Politecnico di Milano), με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολεοδομία (TU Delft) και στην Αρχιτεκτονική (ΑΠΘ). H διδακτορική της διατριβή αφορά στις χωρικες και κοινωνικές διαδικασίες παραγωγής κενης κατοικίας στην Αθήνα της κρίσης, με εμφαση στις πρακτικές και καθημερινές εμπειρίες των διαδικασιών αυτών στις πυκνοδομημένες γειτονιές της πολής. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε ζητήματα κατοικίας, στεγαστικής επισφάλειας και αποστέρισης και αστικών πολιτικών. Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής και Αστικών Σπουδών του Politecnico di Milano και ως αρχιτέκτονας-πολεοδόμος στο Βερολίνο.
Νίκος Καραδημητρίου
Αναπληρωτής Καθηγητής Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικής Ανάπτυξης στο Bartlett School of Planning (UCL). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν θέματα κατοικίας και ανάπτυξης ακινήτων, τη συσχέτιση του κοινωνικού διαχωρισμού με την παραγωγή του δομημένου περιβάλλοντος, καθώς και τη θεσμική αλλαγή στα συστήματα ρύθμισης και παραγωγής του χώρου στα πλαίσια της κλιματικής αλλαγής. Η έρευνά του έχει χρηματοδοτηθεί μεταξύ άλλων από τους JPI URBAN EUROPE και HORIZON 2020. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων και τα βιβλία: Planning, Risk and Property Development: Urban Regeneration in England, France and the Netherlands. (Routledge, 2013) και The State of Addis Ababa 2021: Towards a Healthier City (UN Habitat, 2021).
Δημήτρης Μπαλαμπανίδης
Διδάκτορας Αστικής Κοινωνικής Γεωγραφίας (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολεοδομία-Χωροταξία (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ) και πτυχίο Αρχιτέκτονα Μηχανικού (Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΑΠΘ). Το έργο του εστιάζει στη στέγαση και την επιχειρηματική δραστηριότητα των μεταναστών, τους εθνοφυλετικούς στεγαστικούς διαχωρισμούς και τη διεθνοτική συνύπαρξη, καθώς επίσης τις στεγαστικές πολιτικές, τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό. Έχει εργαστεί ως ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), στο Εργαστήριο Αστικού Σχεδιασμού (ΕΜΠ), στο ερευνητικό εργαστήριο UMR Géographies-Cités (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, CNRS) και στη Γαλλική Σχολή Αθηνών (EfA).
Νικολίνα Μυωφά
Διδάκτορας του Τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο της διατριβής της μελέτησε δύο ιδιαίτερες γειτονιές της Αθήνας με συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας, το Δουργούτι και τον Ταύρο, με απώτερο σκοπό να διερευνήσει κατά πόσο αυτές οι δύο γειτονιές κατάφεραν μέσα στο χρόνο να διατηρήσουν στοιχεία ιδιαιτερότητας ή αν εν τέλει αφομοιώθηκαν μέσα στον οικιστικό ιστό. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την κοινωνική και αστική γεωγραφία με έμφαση σε ζητήματα στέγασης.
Ίρις Πολύζου
Διδάκτορας αστικής κοινωνιολογίας, Ερευνήτρια στη Γαλλική Σχολή Αθηνών στον Τομέα Μοντέρνων και Σύγχρονων Σπουδών. Εκπόνησε διατριβή σε συνεπίβλεψη στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ και στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστήμιου Poitiers, όπου μελέτησε τη χωροκοινωνική ένταξη μεταναστών μέσα από το παράδειγμα των Κινέζων εμπόρων στην περιοχή του Μεταξουργείου. Η έρευνα της εστιάζει στην επιχειρηματικότητα των μεταναστών σε κεντρικές περιοχές της Αθήνας και της Λευκωσίας. Συμμετέχει ακόμα σε ερευνητικά προγράμματα που διερευνούν τις κοινωνικές μεταλλαγές και τις εμπορικές συγκεντρώσεις στον αστικό χώρο.
Δήμητρα Σιατίτσα
Μεταδιδακτορική ερευνήτρια (Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστημίου Κρήτης, υπότροφος ΙΚΥ) με αντικείμενο τη στέγαση των νέων στην Ελλάδα. Διδάκτορας τομέα Πολεοδομίας-Χωροταξίας (ΕΜΠ), με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αρχιτεκτονική και Αστική κουλτούρα (Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο Καταλονίας) και πτυχίο Αρχιτέκτονα-Μηχανικού (ΕΜΠ). Η δουλειά της επικεντρώνεται σε θέματα αστικής γεωγραφίας και κατοικίας, στεγαστικών ανισοτήτων, δημόσιων στεγαστικών πολιτικών, εναλλακτικών εγχειρημάτων και κοινωνικών κινημάτων, με έμφαση στη Νότια Ευρώπη. Έχει συνεργαστεί σε έρευνες στην Ελλάδα και ευρωπαϊκά προγράμματα. Έχει εργαστεί στον τομέα κοινωνικής αλληλεγγύης στο Υπ. Εργασίας. Είναι μέλος ερευνητικών δικτύων και ομάδων.
Ιωάννης Σαγιάς (†)
Ο συνεργάτης και φίλος μας Ι. Σαγιάς απεβίωσε τον Ιούλιο του 2020. Ήταν Καθηγητής στη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ, ενώ παλαιότερα διετέλεσε Ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας του EKKΕ (1988-2004). Παράλληλα, διετέλεσε επί μια δεκαετία βοηθός Συνήγορος του Πολίτη σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής. Στη διάρκεια της πορείας του είχε διευθύνει πολλά ερευνητικά έργα και είχε δημοσιεύσει εκτενώς σε ζητήματα που αφορούν τη μεθοδολογία ανάλυσης και σχεδιασμού του χώρου από την οπτική της κοινωνικής και οικονομικής γεωγραφίας. Ήταν ένας από τους πρωτεργάτες αυτού του Άτλαντα και μέχρι το τέλος δούλεψε με συνέπεια ως μέλος της Συντακτικής Επιτροπής.
Συνεργάτες
Mάρκος Καλοφωλιάς
Περιβαλλοντολόγος του Πανεπιστημίου Αιγαίου με μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και ειδίκευση στον Ενεργειακό Σχεδιασμό Κτιρίων και στην Βιώσιμη Ανάπτυξη. Έχει εργαστέι ώς διδάσκων-εκπαιδευτής ενηλίκων σε Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) και ΙΕΚ στη θεματική ενότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Το ερευνητικό του έργο επικεντρώνεται στη χωρική ανάλυση, στα Γεωγραφικά συστήματα Πληροφοριών, στη προσομοίωση ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Νίκος Κληρονόμος
Απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Στο παρελθόν έχει επίσης σπουδάσει στο Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξωτερικός συνεργάτης του ΕΚΚΕ και του Παντείου Πανεπιστημίου σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα και διαχειριστής δεδομένων στην ερευνητική υποδομή SoDaNet. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τα πεδία της Πολιτικής και Εκλογικής Κοινωνιολογίας, των Πολιτικών Ελίτ και της Πολιτικής Επικοινωνίας σε ζητήματα που αφορούν κυρίως τη μελέτη των Κοινωνικών Δικτύων (Social Media), ενώ έμφαση δίνει στον τομέα της Μεθοδολογίας της Έρευνας, την Κοινωνική Επιστήμη Δεδομένων (Social Data Science) και ιδιαίτερα στις σύγχρονες μεθόδους ανάλυσης Μεγάλων Σωμάτων Δεδομένων (Big Data Analysis).
Marion Sbriglio
Ύστερα από τρία έτη σπουδών στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, επέλεξε να επικεντρωθεί στην γεωγραφία και, σήμερα, είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρώτο έτος του προγράμματος “Κοινωνικές Επιστήμες, κατεύθυνση Χώροι” της Ecole normale supérieure de Lyon (Γαλλία). Η πρώτη της ερευνητική εργασία αφορά την οικειοποίηση της πόλης μέσα από την μελέτη των πρακτικών και των θεατρικών τόπων στην Αθήνα. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντά αφορούν την πολιτισμική, κοινωνική και αστική γεωγραφία, με ιδιαίτερη έμφαση στις παραστατικές τέχνες.
Laura Bouillette
Second year Master student in internationals migrations at the Department of Geography in Poitiers, France. Holder of a bachelor’s degree in Geography from the University of Rouen, France. Her research interests focus on the living situations of homeless refugees in Greece and which solution they try to set up to avoid this situation (makeshift habitat, squat, governmental housing…) and how the interactions between different parties (governmental, association or society in general) have an impact on their daily lives
Charlotte Jorgensen
After completing two years of preparatory studies in mathematics and physics in at Polytech Clermont-Ferrand, France, she studied three years of Spatial Planning and Environment in the engineering school Polytech Tours, France, specialized in Networks and Systems of Environment and Urban Planning. She did an exchange semester at the Geography Department of Harokopio University of Athens, leading to an internship at the National Centre of Social Research (EKKE) in the processing and analysis of data on foreign businesses in Athens.